امام صادق عليه السّلام فرمود:

«ريشه ‏هاى كفر سه‏ چيز است: حرص و تكبر و حسد.»

اما حرص در داستان آدم عليه السّلام است زمانى كه از خوردن آن درخت نهى شد و

حرص او را برانگيخت كه از آن بخورد.

و اما تكبر در داستان شيطانست كه چون مأمور بسجده آدم شد سرپيچى كرد.

و اما حسد در داستان دو پسر آدم (هابيل و قابيل) است، زمانى كه يكى ديگرى را كشت.

***مرحوم مجلسى گويد: گويا مراد ريشه‏ هاى كفر گناهانى است كه گاهى موجب كفر شود نه هميشه، و كفر نيز معانى

بسيارى دارد، مانند انكار خداوند سبحان و عناد و لجاج نسبت بصفاتش و مانند انكار پيغمبران و حجج او و انكار تعليمات

آنها و مانند نافرمانى خدا و رسولش و چون ناسپاسى نعمتهاى خدا تا برسد بترك اولى، پس حرص گاهى سبب ترك اولى

و گاهى موجب گناه صغيره يا كبيره‏ئى مى‏شود، تا بشرك و انكار خدا ميرسد، و حرص آدم عليه السّلام موجب ترك اولاى

او شد ولى در فرزندانش تكامل پيدا كرد تا بكفر و انكار خدا رسيد، از اين رو حرص را ريشه كفر ناميدند، و همچنين

نسبت به تكبر و حسد و صفات ديگر.
و اما راجع بشيطان برخى حسد را موجب سجده نكردنش دانسته‏اند، ولى از آيه شريفه «خَلَقْتَنِي مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ‏»

كه خودش بدان تمسك كرده و نيز از اين روايت پيداست كه همان استكبار (خود پسندى و منيت و بزرگى‏طلبى) او باعث گناهش شد.

أصول الكافي  ؛ ج‏3 ؛ ص396

عید فطر یكى از دوعید بزرگ در سنت اسلامى است كه درباره آن، احادیث و روایات بی شمار وارد شده است. مسلمانان روزه دار كه ماه رمضان را به روزه دارى به پا داشته و از خوردن و آشامیدن و بسیارى از كارهاى مباح دیگر امتناع ورزیده اند، اكنون پس از گذشت ماه رمضان در نخستین روز ماه شوال اجر و پاداش خود را از خداوند مى ‏طلبند، اجر و پاداشى كه خود خداوند به آنان وعده داده است.

امیرالمؤمنین علي علیه السلام در یكى از اعیاد فطر خطبه ‏اى خوانده ‏اند و در آن مؤمنان را بشارت و مبطلان را بیم داده‏ اند.

” خطب امیرالمومنین على بن ابى طالب علیه السلام یوم الفطر فقال: ایها الناس! ان یومكم هذا یوم یثاب فیه المحسنون و یخسر فیه المبطلون وهو اشبه بیوم قیامكم، فاذكروا بخروجكم من منازلكم الى مصلاكم خروجكم من الاجداث الى ربكم واذكروا بوقوفكم فى مصلاكم و وقوفكم بین یدى ربكم، واذكروا برجوعكم الى منازلكم، رجوعكم الى منازلكم فى الجنه.

عبادالله! ان ادنى ما للصائمین والصائمات ان ینادیهم ملك فى آخر یوم من شهر رمضان، ابشروا عباد الله فقد غفر لكم ما سلف من ذنوبكم فانظروا كیف تكونون فیما تستانفون.”

اى مردم! این روز، روزى است كه نیكوكاران در آن پاداش مى ‏گیرند و زیانكاران و تبهكاران در آن مایوس و نا امید مى ‏گردند و این شباهتى زیاد به روزقیامتتان دارد، پس با خارج شدن از منازل و رهسپار جایگاه نمازعید شدن به یاد آورید خروجتان از قبرها و رفتنتان را به سوى پروردگار، و با ایستادن در جایگاه نماز، به یاد آورید ایستادن در برابر پروردگارتان را. و با بازگشت ‏به سوى منازل خود، متذكر شوید بازگشتتان را به سوى منازلتان در بهشت ‏برین. اى بندگان خدا، كمترین چیزى كه به زنان و مردان روزه ‏دار داده مى ‏شود این است كه فرشته ‏اى در آخرین روز ماه رمضان به آنان ندا مى ‏دهد و مى‏ گوید:

«هان! بشارتتان باد، اى بندگان خدا كه گناهان گذشته ‏تان آمرزیده شد، پس به فكر آینده خویش باشید كه چگونه بقیه ایام را بگذرانید.»
برگرفته از سایت آیت الله جاودان

پیشاپیش عیدتان مبارک

بدرود اى همدم ما كه چون بيايى، شادمانى و آرامش بر دل ما آرى و چون بروى، رفتنت وحشت خيز است و تألم افزاى.

بدرود اى همسايه‏اى كه تا با ما بودى، دلهاى ما را رقّت بود و گناهان ما را نقصان.

بدرود اى ياريگر ما كه در برابر شيطان ياريمان دادى و اى مصاحبى كه راههاى نيكى و فضيلت را پيش پاى ما هموار ساختى.

بدرود كه آزاد شدگان از عذاب خداوند، در تو چه بسيارند، و چه نيكبخت است آن كه حرمت تو نگه داشت.

بدرود كه چه بسا گناهان كه از نامه عمل ما زدودى و چه بسا عيبها كه پوشيده داشتى.

بدورد كه درنگ تو براى گنهكاران چه به درازا كشيد و هيبت تو در دل مؤمنان چه بسيار بود.

بدرود اى ماهى كه هيچ ماه ديگر را توان همسرى با تو نيست.

بدرود اى ماهى كه تا تو بودى، امن و سلامت بود.

بدرود اى آن كه نه در مصاحبت تو كراهت بود و نه در معاشرتت ناپسندى.

بدرود كه سرشار از بركات بر ما در آمدى و ما را از آلودگى‏هاى گناه شست و شو دادى.

بدرود كه به هنگام وداع از تو نه غبارى به دل داريم و نه از روزه‏ات ملالتى در خاطر.

بدرود كه هنوز فرا نرسيده از آمدنت شادمان بوديم و هنوز رخت بر نبسته از رفتنت اندوهناك.

بدرود كه چه بديها كه با آمدنت از ما دور شد و چه خيرات كه ما را نصيب آمد.

بدرود تو را و آن شب قدر تو را كه از هزار ماه بهتر است.

لصحيفة السجادية / ترجمه آيتى، ص: 286

“بدرود اى گرامى‏ترين اوقاتى كه ما را مصاحب و يار بودى، اى بهترين ماه در همه روزها و ساعتها.

بدرود اى ماه دست يافتن به آرزوها، اى ماه سرشار از اعمال شايسته بندگان خداوند.

بدرود اى يار و قرينى كه چون باشى، قدرت بس جليل است و چون‏رخت بر بندى،

فراقت رنج افزا شود. اى مايه اميد ما كه دوريت براى ما بس دردناك است….”

الصحيفة السجادية / ص: 285

الامام السجاد «ع»:

(اللّهم صلّ على محمّد و آله! و امحق ذنوبنا مع إمحاق هلاله، و اسلخ عنّا تبعاتنا مع انسلاخ أيامه، حتى ينقضي عنّا و

قد صفّيتنا فيه من الخطيئات، و أخلصتنا فيه من السّيّئات.)

امام سجاد «ع»:

” خدايا! بر محمد و آل محمد درود فرست، و با ناپديد شدن هلال رمضان‏ گناهان ما را ناپديد كن،

و با پايان‏ يافتن روزهاى آن آثار بد كارهاى ما را به پايان رسان، تا چنان شود كه هنگام تمام شدن اين ماه از

گناهان پاك و از بديها پالوده شده باشيم”

الحياة ؛ ج‏1 ؛ ص612

اصبغ بن نباته روايت مى‏ كند كه امير مؤمنان عليه السلام فرمود:

«زمانى بر مردم خواهد آمد كه فحشا، كارهاى ناپسند و سازش‏كارى در آن ارزش و گناهان شكسته و زنا آشكار مى ‏شود و

اموال يتيمان حلال شمرده مى‏شود و ربا خورده و در پيمانه و وزن كم گذاشته مى‏ شود و شراب با نام نبيذ و رشوه با نام هديه

و خيانت با نام امانت‏دارى حلال شمرده مى ‏شود و مردان شبيه زنان و زنان شبيه مردان مى‏ شوند و محدوده نماز سبك شمرده

و براى غير خدا حج به‏ جا آورده مى‏ شود. هنگامى كه آن زمان فرا رسد، گاهى هلال بالا مى‏ آيد به طورى كه در دو شب

هلال ديده و گاهى مخفى مى‏ شود. به طورى كه در آغاز ماه رمضان‏ افطار و در پايان‏ آن روز (عيد) روزه گرفته مى ‏شود.

پس در اين هنگام بر حذر باشيد! بر حذر باشيد! از اين‏كه خداوند شما را در حال غفلت و بى‏ خبرى گرفتار عذاب كند؛ زيرا

در پس آن وضع، مرگ فراگير خواهد بود و مردم با سرعت و پى در پى ربوده مى ‏شوند به طورى كه انسان هنگام صبح

سالم و هنگام شب در زير خاك مدفون و يا شب، زنده و صبحگاهان مرده است.

وقتى آن زمان فرا رسيد، واجب است پيش از نزول بلا در وصيت پيش دستى كرد و واجب است نماز در اول وقت آن- از

بيم از دست دادن آن در پايان وقت- هركس از شما به آن زمان رسيد، شب را جز با طهارت سپرى نكند و اگر مى‏ تواند در

هر حالى با طهارت باشد، اين كار را انجام دهد؛

زيرا هميشه بيمناك است و نمى ‏داند چه وقت فرستاده خدا براى گرفتن جانش مى‏ آيد. به تحقيق من شما را بر حذر داشتم

و اگر بشناسيد، آگاه كردم و اگر پند گيريد، شما را پند دادم. پس در پنهان و آشكارا از خدا بترسيد و نميريد مگر در حالى

كه مسلمان هستيد: و هركس آيينى غير از اسلام را برگزيند، هرگز از وى پذيرفته نمى ‏شود و در آخرت از زيانكاران است.»

منابع فقه شيعه؛ ج‏23 ؛ ص445-447